Chanuka 2014 Katowice

0

Od kilku dni obchodzone jest żydowskie święto Chanuka.
W naszym regionie również są zapalane świece chanuki. W środę przed katowickim Pałacem młodzieży zapłonęła chanukija, po czym odbył się koncert Camerata Silesia, wystąpiła również Urszula Makosz z zespołem.





Co upamiętnia Chanuka?

Chanuka jest świętem świateł, powszechnie jest uważana za święto upamiętniające cud, jaki wydarzył się w Świątyni Jerozolimskiej podczas powstania żydowskiego pod wodzą Hasmoneuszy, skierowanego przeciw Grekom, za czasów panowania Antiocha. Jednak głębsze znaczenie tego święta dotyczy przełomowego momentu w historii świata zachodniego, w historii ludzkości. Jest to bowiem święto upamiętniające ocalenie judaizmu, a więc pierwszej i wówczas jedynej religii monoteistycznej, opartej na podstawach etycznych.
Chanuka jest więc także świętem ocalenia samej idei monoteizmu i w tym sensie wykracza swoim znaczeniem poza świat wyłącznie żydowski.







Co to jest chanukija?

Kandelabr używany w Świątyni miał siedem ramion (6+1), reprezentujących Zrozumienie, Siłę, Bojaźń Boga, Boską Obecność, Wiedzę, Radę, Mądrość, ale świecznik chanukowy (chanukija) ma ich dziewięć, a na końcu każdego z nich znajduje się pojemnik na olej lub miejsce na świecę. Nie zawsze zresztą są to ramiona, ponieważ tradycyjną formą chanukii jest również lampka z tzw. zapleckiem – naczyńka na olej lub tulejki na świeczki są tu umieszczone z przodu, na podłużnej listwie.
Ramion jest aż dziewięć, ponieważ osiem reprezentuje osiem dni, a dziewiąte spełnia ważną rolę pomocniczą i nazywa się szamasz (sługa). Jednak ponieważ jest to rola pomocnicza – światło szamasza nie jest uważane za „oficjalne” światło menory.
Menory chanukowe najczęściej wykonywane są z mosiądzu, miedzi, srebra, bywają też ceramiczne. Niektóre przystosowane są do świec, inne do oleju.







Przez osiem nocy, począwszy od 25 dnia miesiąca kislew, zapala się świece w menorze, korzystając z szamasza, przed którego zapaleniem nie wygłasza się błogosławieństwa. Zawsze jako pierwszą zapala się kolejną nową świecę (aż do ośmiu w ósmy dzień) i zawsze jest to świeca znajdująca się z lewej strony (patrząc od przodu na menorę) świecy zapalonej poprzedniego dnia.

Chanuka jest świętem, które w zachodnim świecie zyskuje na znaczeniu na skutek swojego kalendarzowego sąsiedztwa z chrześcijańskim Bożym Narodzeniem.







W holu teatru Pałacu Młodzieży można było obejrzeć część wystawy przygotowanej przez Muzeum Żydowskie Galicja w Krakowie pn. „Polska i Palestyna – dwie ziemie i dwa nieba” składającej się ze zdjęć Ze'ev Aleksandrowicza.







Jak długo powinny się palić świece chanukowe?

Świece chanukowe muszą, według religijnego prawa żydowskiego, palić się przez co najmniej trzydzieści minut po zapadnięciu zmroku.
Znane są powszechnie co najmniej dwie tradycyjne pory zapalania świec chanukowych: albo o zachodzie słońca, albo gdy na niebie pojawią się gwiazdy (chodzi o co najmniej trzy gwiazdy średniej wielkości).

Jakie są tradycyjne potrawy na Chanukę?

Placki ziemniaczane (latkes) są z pewnością najbardziej tradycyjnym i ulubionym daniem na Chanukę, jakkolwiek w Izraelu równie popularne są pączki. To, co jest dla nich wspólne, to oczywiście olej. Zarówno placki ziemniaczane jak i pączki smaży się na nim, a przecież cud  chanukowy dotyczył właśnie oleju, którego wystarczyło na osiem dni, mimo że jego ilość była wystarczająca zaledwie na jeden dzień.

---